Nhận dạng các hành vi trốn thuế: các hành vi vi phạm pháp luật thuế gồm: vi phạm các thủ tục thuế; chậm nộp tiền thuế; khai sai dẫn đến thiếu số thuế phải nộp hoặc tăng số thuế được hoàn và trốn thuế, gian lận thuế. Các hành vi trốn thuế gian lận thuế tập trung vào các dạng phổ biến như sau:
– Thành lập doanh nghiệp ma: doanh nghiệp (DN) “ma” là DN được thành lập theo quy định của Luật Doanh nghiệp nhưng thực tế không sản xuất kinh doanh, chỉ nhằm mục đích để đủ điều kiện phát hành hóa đơn, từ đó bán hóa đơn cho các đối tượng khác hoặc trung gian lập hóa đơn mua bán khống, lập hồ sơ giả mạo để hoàn thuế. Mức độ thiệt hại do những hóa đơn trôi nổi này gây ra rất khó kiểm soát, hoàn toàn phụ thuộc vào số chi phí đầu vào cần hợp thức hóa của DN mua hóa đơn.
– Bỏ ngoài sổ sách kế toán: Đây là thủ đoạn khá phổ biến hiện nay. Theo đó, người nộp thuế thường sử dụng đồng thời hai hệ thống sổ sách kế toán (SSKT), một hệ thống SSKT nội bộ phản ánh đầy đủ các giao dịch kinh tế, hệ thống SSKT còn lại chỉ phản ánh một phần các giao dịch kinh tế để khai thuế. Kiểu hành vi này thường xảy ra ở các DN hoạt động lĩnh vực bán lẻ, kinh doanh khách sạn, ăn uống, xây dựng dân dụng, sản xuất nhỏ. Đây chính là một kiểu hoạt động kinh tế ngầm mà môi trường thuận lợi của nó là nền kinh tế tiền mặt.
– Tạo giao dịch bán hàng giả mạo: Đây là hành vi trốn thuế khá phổ biến hiện nay, thực tế DN không có khoản chi này nhưng đã tự tạo ra chứng từ để hợp pháp hóa khoản chi không có thực, hay gọi là chi khống. Chi khống thể hiện qua những bảng kê thanh toán giả tạo với chữ ký giả, hợp đồng giả (có trường hợp tên người lao động không thật hoặc có thật nhưng không làm việc cho DN đó) và thể hiện ở những hóa đơn mua từ cơ sở kinh doanh khác thông qua hợp đồng mua hàng hóa, dịch vụ, nhận hóa đơn cấp lẻ, bằng hành vi này, DN trốn cả thuế GTGT và thuế TNDN.
– Ghi nâng giá hàng hóa dịch vụ mua vào: các DN sản xuất hàng hóa nâng chi phí nguyên liệu, vật tư, định mức tiêu hao nguyên liệu trên một đơn vị sản phẩm. Việc chi phí tăng, không những giúp DN giảm được khoản thuế TNDN phải nộp mà còn giúp DN giảm được thuế GTGT phải nộp bằng cách tăng thuế GTGT được khấu trừ.
– Ghi giá bán thấp hơn giá thực tế: Hành vi này được gọi là “down” giá. Đây là hành vi ghi giá bán trên hóa đơn và kê khai doanh thu tính thuế thấp hơn giá khách hàng thực tế thanh toán. Hành vi này thường gặp ở các DN kinh doanh khách sạn, ăn uống, vận tải tư nhân, xăng dầu, bán ô tô và xe máy, hàng trang trí nội thất…các Công ty xây dựng (nhà dân và xây dựng vãng lai) thường khai không trung thực, không khai hoặc giấu bớt một phần công trình.
– Hạch toán kế toán và khai thuế sai quy định: Mục tiêu chủ yếu của hành vi này là che giấu doanh thu tính thuế, hạch toán tăng chi phí tính thuế TNDN và tăng thuế GTGT đầu vào được khấu trừ. Khi bị kiểm tra phát hiện, kế toán doanh nghiệp có thể lấy cớ hạch toán nhầm để tránh bị phạt hành vi trốn thuế. Hành vi gian lận này chỉ có thể bị phát hiện qua kiểm tra báo cáo quyết toán thuế hoặc qua thanh tra, kiểm tra tại trụ sở NNT; cán bộ thanh tra, kiểm tra phải vững vàng về nghiệp vụ kế toán và nhanh nhạy trong phân tích, đánh giá báo cáo tài chính của DN.
Cục Thuế Đà Nẵng
Bài viết khác cùng mục: